Czy  komunizm ma umocowanie w Nowym Testamencie?

Czy pierwsi chrześcijanie byli… komunistami? A może idea wspólnoty dóbr w Dziejach Apostolskich ma zupełnie inne znaczenie, niż chcieliby widzieć to ideolodzy współczesnej lewicy? Autor tekstu pokazuje, że Nowy Testament nie głosi przymusowego zniesienia własności prywatnej ani nie stanowi teologicznego fundamentu komunizmu – przeciwnie, Nowy Testament podkreśla dobrowolność, miłosierdzie i odpowiedzialność osobistą.

Biblia jest wykorzystywana przez ludzi do uzasadniania przeróżnych idei. Wyznawca każdej ideologii może znaleźć w niej coś, co będzie w stanie zinterpretować na swoją korzyść, i dotyczy to również komunistów. Nie, nie przejęzyczyłem się. Niektórzy rzeczywiście twierdzą, że Biblia naucza komunizmu. Oczywiście nie twierdzą, że Pismo Święte popiera go w każdym szczególe, ale że w świętych księgach chrześcijan i żydów obecne są jego podstawowe idee. Aby to udowodnić, często odwołują się do fragmentów z Dziejów Apostolskich opisujących życie dopiero co rodzącego się Kościoła:

Wszyscy wierzący stanowili jedno i wszystko mieli wspólne. Sprzedawali swoje posiadłości i majątki i rozdzielali je wszystkim stosownie do potrzeb (Dz 2,44–45)1Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2016.

Wszyscy wierzący mieli jedno serce i jedną duszę. Nikt z nich nie uważał za swoje tego, co posiadał, ale wszystko było wspólne. Apostołowie z wielką mocą świadczyli o Zmartwychwstaniu Pana Jezusa i wszyscy byli obdarzeni bogactwem łaski. Nikt z nich nie cierpiał niedostatku, gdyż właściciele ziemi i domów sprzedawali je, a uzyskane pieniądze przynosili i składali przed apostołami. I rozdzielano je każdemu według potrzeb (Dz 4,32–35).

Z pozoru fragmenty te wydają się stanowić dobry argument na rzecz tezy o wpieraniu komunizmu przez Biblię. Pierwsi chrześcijanie żyli w komunie, a my powinniśmy ich naśladować. Jednak jak to bywa z tego typu kontrowersyjnymi kwestiami, nie wszystko jest tutaj tak oczywiste, jak może nam się jawić na pierwszy rzut oka. Istnieją zasadnicze różnice między tym, jak funkcjonował wczesny Kościół, a tym, co w uprawniony sposób możemy nazwać  „komunizmem”, chrześcijanie nie są absolutnie zobowiązani do podzielania politycznej ideologii Karola Marksa.

Dobrowolność

Po pierwsze, chrześcijanie zdecydowali się żyć we wspólnocie zupełnie dobrowolnie. Istotą komunizmu jest zaś to, że rząd powinien siłowo znieść własność prywatną. Jednak wczesny Kościół nie narzucał tego swoim członkom. Przeciwnie! Na poparcie tej opinii posłużmy się również fragmentami Dziejów Apostolskich.

Zaraz po drugim ustępie, który cytowałem powyżej, czytamy o małżeństwie – o Ananiaszu i Safirze. Sprzedali oni swoją ziemię i przekazali pieniądze apostołom, aby ci rozdzielili je według potrzeb, jednak Ananiasz i Safira potajemnie zatrzymali część pieniędzy dla siebie. W rezultacie Bóg oboje pozbawił życia (Dz 5,1–11). Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że Kościół rzeczywiście narzucał swoim członkom przyjęcie komunizmu, jednak bliższe przyjrzenie się temu fragmentowi pokazuje, że wcale tak nie było. Kiedy Ananiasz przekazał pieniądze Apostołom, św. Piotr powiedział:

Ananiaszu! Dlaczego uległeś podszeptom szatana, aby zachować część pieniędzy za sprzedany majątek? Okłamałeś Ducha Świętego. Czyż posiadłość nie była twoją własnością, podobnie jak pieniądze za nią uzyskane? Dlaczego dopuściłeś się tego czynu? Nie ludzi okłamałeś, ale Boga! (Dz 5,3–4).

Grzech Ananiasza i Safiry nie polegał na zatrzymaniu części pieniędzy dla siebie. Piotr wyraźnie powiedział, że posiadłość była ich własnością, zanim ją sprzedali, a po sprzedaniu mogli rozporządzać tym, co otrzymali za nią. Ich grzech polegał zaś na tym, że skłamali. Z tego fragmentu jasno wynika, że „komunistyczny” styl życia był wyborem, nie przymuszano do niego ludzi, co stanowi kardynalną różnicę między wczesnym Kościołem i komunizmem.

Jałmużna

Dobrowolność vs przymus nie jest jedyną różnicą między wczesnym Kościołem a komunizmem XX wieku. W innych miejscach Nowego Testamentu dość jasno jest pokazane, że wielu pierwszych chrześcijan zachowywało przynajmniej część swojego majątku i pieniędzy. Zwróćmy uwagę na to, że św. Paweł zbierał ofiarę od Kościoła w Koryncie, aby pomóc potrzebującym chrześcijanom w Jerozolimie (1 Kor 16,1–3). A przecież nie da się zebrać pieniędzy od ludzi, jeśli ich nie posiadają. Gdyby pierwsi chrześcijanie oddali cały swój majątek do wspólnej kasy, Paweł mógłby po prostu do niej sięgnąć, zamiast prosić wiernych o datki.

W Dziejach Apostolskich czytamy o kobiecie imieniem Tabita, że „Czyniła ona dużo dobrego i pomagała ubogim” (Dz 9,36). W języku greckim słowa tłumaczone jako „czynienie dużo dobrego” dosłownie odnoszą się do składania jałmużny, więc ten werset oznacza, że Tabita hojnie wspierała ubogich. Ponownie, nie można składać jałmużny, jeśli nie ma się żadnych pieniędzy, więc tak samo jak zbiórka Pawła na rzecz Kościoła w Jerozolimie, tak i przykład Tabity pokazuje, że nie wszyscy w rodzącym się Kościele oddawali cały swój majątek i pieniądze do wspólnej skarbonki.

Nowy Testament nie legitymizuje komunizmu!

Na podstawie powyższych objaśnień jasno widać, że Biblia nie wspiera komunizmu. Owszem, niektórzy z pierwszych chrześcijan żyli w sposób, który może przypominać pewne elementy tzw. komunizmu. Jednak wspólnotowość pierwszych chrześcijan i współczesna ideologia komunistyczna różnią się zasadniczo! Przede wszystkim chrześcijanie decyzję o życiu we wspólnocie podejmowali dobrowolnie, nie uważali, że ktokolwiek miałby być zmuszany do takiej formy funkcjonowania. Po drugie, nie wszyscy chrześcijanie w czasach Nowego Testamentu żyli w ten sposób, a nigdzie nie znajdziemy wzmianki o tym, by tych, którzy tak nie postępowali, uważano za mniej wierzących lub mniej oddanych Bogu. Tego rodzaju wspólnoty o charakterze „komunistycznym” były po prostu jedną z możliwych form realizacji nauczania Jezusa, by wykorzystywać swój majątek jako środek do pomocy ubogim. Ale Nowy Testament jasno pokazuje, że istnieją także inne równie słuszne sposoby wypełnienia tego nakazu.