Przepowiednie i zapowiedzi „końca świata” w perspektywie bliższej i dalszej przyszłości (od 2013 r.)*

Ireneusz Kamiński

Przepowiednie i zapowiedzi „końca świata” w perspektywie bliższej i dalszej przyszłości (od 2013 r.)*

[1]

Biada oczekującym dnia Pańskiego. Cóż wam po dniu Pańskim? On jest ciemnością a nie światłem.

Księga Amosa 5,18

ujrzycie Syna Człowieczego, siedzącego po prawicy Wszechmocnego, i nadchodzącego na obłokach niebieskich.

Ewangelia św. Mateusza 26,64

Pokutujcie, więc i nawróćcie się, aby grzechy wasze zostały zgładzone, aby nadeszły od Pana dni ochłody, aby też posłał wam zapowiedzianego Mesjasza, Jezusa, którego niebo musi zatrzymać aż do czasu odnowienia wszystkich rzeczy, co od wieków przepowiedział Bóg przez usta swoich świę­tych proroków.

Dzieje Apostolskie 3,19-21

w Chrystusie wszyscy będą ożywieni, lecz każdy według własnej kolejności. Chrystus, jako pierwszy, potem ci, co należą do Chrystusa, w czasie Jego przyjścia. Wreszcie nastąpi koniec, gdy przekaże królowanie Bogu i Ojcu i gdy pokona wszelką Zwierzchność, Władzę i Moc. Trzeba bowiem, ażeby królował, aż położy wszystkich nieprzyjaciół pod swoje stopy. Jako ostatni wróg, zostanie pokonana śmierć. (…) Zapewniam was, bracia, że ciało i krew nie mogą posiąść królestwa Bożego, i że to, co zniszczalne, nie może mieć dziedzictwa w tym, co niezniszczalne. Oto ogłaszam wam tajemnicę: nie wszyscy pomrzemy, lecz wszyscy będziemy odmienieni. W jednym momencie, w mgnieniu oka, na dźwięk ostatniej trąby – zabrzmi bowiem trąba – umarli powstaną nienaruszeni, a my będziemy odmienieni. Trzeba, ażeby to, co zniszczalne, przyodziało się w niezniszczalność, a to, co śmiertelne, przyodziało się w nieśmiertelność. Kiedy już to, co zniszczalne, przyodzieje się w niezniszczalność,     a to, co śmiertelne, przyodzieje się w nieśmiertelność, wtedy sprawdzą się słowa, które zostały napisa­ne: Zwycięstwo pochłonęło śmierć.(…)

Jeżeli ktoś nie kocha Pana, niech będzie wyklęty. Maranatha (Przyjdź, Panie Jezu!).

Pierwszy list do Koryntian 15,22-54 i 16,22

Oto przyjdę niebawem, a moja zapłata jest ze Mną, by tak każdemu odpłacić, jaka jest jego praca. (…) A Duch i Oblubienica mówią: Przyjdź! A kto słyszy, niech powie: Przyjdź! (…) Mówi Ten, który o tym świadczy: Zaiste, przyjdę niebawem. Amen. Przyjdź, Panie Jezu!

Apokalipsa św. Jana 22, 12 i 17-20

Człowiek nie może objąć swoim umysłem czasu, który pozostaje światu. Niech więc każdy myśli o swoim zgonie; ponieważ chwila, której opuszcza on ten świat, jest dla niego końcem świata.

Izydor z Sewilli, “De descriptione temporum”

 

W historii ludzkości mieliśmy ogromną liczbę przepowiedni dotyczących końca naszej planety i świata, a jednak żadna z nich się nie sprawdziła. Oczywiście nie oznacza to, że zawsze tak będzie. Koniec kiedyś nastąpi i musimy być tego świa­domi. Jednakże cały czas formułowane są nowe przepowiednie końca, niektóre z nich dotyczą najbliższej przyszłości, inne wybiegają do przodu o miliardy lat. Po­ni­żej przytaczamy niektóre z nich.

 

Lata 2013-2030

Międzynarodowa Organizacja dla Światowego Pokoju z Kamerunu, podlegająca Kościołowi Zjednoczenia Sun Myung Moonowi (1920-2012) ogłosiła na 22 lutego 2013 r. „duchowy koniec świata”[2].

Niektórzy twierdzili, że koniec świata według słynnego kalendarza Majów nie skończy się 21 grudnia 2012 r., ale 21 marca 2013 r.[3].

Wspomniany już Ronald Weinland (ur. 1949) założył w 2000 r. Kościół Boży. Przygotowanie do Królestwa Bożego (The Church of God, Preparing for the King­dom of God – COG-PKG). Wcześniej był członkiem i pastorem Ogólnoświatowego Kościoła Boga (WCG) Herberta W. Armstronga, potem przeniósł się do Zjednoczo­nego Kościoła Bożego (UCG). Wszystkie te denominacje świętują sobotę (sabata­rianie). R. Weinland obecnie przebywa w więzieniu w związku z przestępstwami podatkowymi, jednak już kilka razy zapowiadał koniec świata. W lipcu 2008 – przewidywał wybuchy jądrowe w USA, a początek tych wydarzeń miał się rozpo­cząć 17 kwietnia 2008 r. Na 30 września 2008 r. (wtorek) – wyznaczył datę po­wrotu Chrystusa, zaś następną na 29 września 2011 r. – kiedy nic się nie wy­darzyło, jeszcze w tym samym dniu zmienił datę paruzji na: 27 maja 2012 r. – wtedy też miał nastąpić koniec świata. Kiedy i ten dzień minął bez przewidywanej apokalipsy stwierdził, że proces końca świata rzeczywiście rozpoczął się 27 maja 2012 r., zaś Chrystus widzialnie wróci na Zielone Świątki (niedziela Zesłania Du­cha Świętego) 2013 r., czyli w dniu 19 maja 2013 r. – to była już jego piąta prze­powiednia. Po niespełnieniu się tego proroctwa twierdził już tylko, że paruzja odbędzie się w którąś kolejną niedzielę Zesłania Ducha Św.[4].

Słynny rosyjski mistyk Grigorij Jefimowicz Rasputin także zapowiadał koniec świata. Ujawnione ostatnio archiwa KGB wskazują na to, że nieżyjący już jasno­widz przewidział go na 23 sierpnia 2013 r.[5].

Pewne obawy związane z końcem świata były spowodowane, mającą się poja­wić spektakularną kometą C/2012 S1 pod koniec 2013 r.[6].

John Ch. Hagee (ur. 1940) założyciel i pastor bezwyznaniowego zielonoświąt­kowego megakościoła Corne­rstone Church (z ponad 19.000 aktywnymi członkami) w San Antonio, w stanie Teksas oraz dyrektor Global Evangelism Television (GETV), zapowiedział powtórne przyjście Jezusa Chrystusa w okresie od kwietnia 2014 do maja 2015 r. J. Hagee popiera państwo Izrael, sprzeciwia się wiarygodno­ści „ideologii globalnego ocieplenia, zaś huragan Katrina określił jako karę bożą za grzech homoseksualizmu[7].

Niektórzy znawcy mitologii skandynawskiej uważają, iż mityczna apokalipsa tych ludów znana jako „ragnarök” lub „ragnarek” jest przepowiedziana na 22 lute­go 2014 r. Oznacza on tzw. „zmierzch bogów”, czyli zniszczenie świata i powstanie nowego lepszego[8].

czerwcu 2014 r. – jak twierdzi dr Albert Szerwiński z Uniwersytetu Cam­bridge – chmura kwasowa zniszczy wszelkie życie w całym Układzie Słonecznym. Nasz układ planetarny zostanie wyniszczony przez chmurę kwasową, przetrwają planety, ale nie istniejące na nich życie[9].

Organizacja El Shaddai Ministries przewidywała, że Jezus powróci na Ziemię w 2015 roku, a ucisk (prześladowanie) miałby się rozpocząć 19 września 2008 r. w żydowskie Święto Trąbek[10].

Prof. Lloyd Cunningdale z Salt Lake City w USA – jak donosi artykuł w Weekly World News – na podstawie swoich badań archeologicznych, twierdzi, że ludzie będą w przyszłości stosować prawie wyłącznie broń biologiczną, czyli np. rozsie­wanie chorób. Jedna z nich ma zabić wszystkich ludzi ok. 2016 r.[11].

Wielu współczesnych badaczy Biblii opierając się na Księgach Joela, Daniela i Izajasza oraz Apokalipsie św. Jana wskazuje na okres września 2016 r. jako dzień Apokalipsy[12].

„Prorok Gabriel” podobno przekazał sekcie Sword of God Brotherhood (Brac­two Miecz Boga), że ​​„czas umierania” przyjdzie w 2017 r., a tylko członkowie sekty go przeżyją. Wszyscy inni „zginą w ogniu piekielnym”[13].

  1. Kenton „Doc” Beshore prezes World Bible Society, opierając się na interpre­tacjach H. Lindseya, który twierdził, że Chrystus powróci w ciągu życia pokolenia, będącego świadkiem powstania państwa Izrael w 1948 r., stwierdza, że jego po­przednik pomylił się co długości życia pokolenia. Nie jest to 40 lat, lecz chodzi o 70-80 lat, opierając się na Psalmie 90,10 „Dni naszego życia to 70 lat, a jeśli jeste­śmy silni to 80 lat” Na tej podstawie Kenton Beshore uważa, że drugie przyjście Jezusa na Ziemię i koniec świata nastąpi w okresie2018-2028, czyli 70-80 lat od 1948 r. Uwzględniając siedmioletni okres ucisku, Beshore oczekuje wniebowzięcia chrześcijan do roku 2021, a powrót Chrystusa nastąpi najpóźniej ok. 80 lat od po­wstania Izraela w 1948 r., czyli w 2028 r.[14].

Dawid Montaigne uważa, że zmiany ziemskich, magnetycznych biegunów spo­wodują upadek ludzkiej cywilizacji, która długo pozostanie w mroku, natomiast Biblia i wiele innych starożytnych źródeł udziela wskazówek, że katastrofa nastąpi 21 grudnia 2019 r.[15].

Naukowiec Bill Joy, współzałożyciel i szef firmy Sun Microsys­tems przepowiedział koniec ludzkości w ciągu 20 lub 30 lat od roku 2000, czyli w latach 2020-2030. Pisał, że najnowocześniejsze technologie, takie jak robotyka, inżynieria genetyczna i nanotechnologia mogą szybko doprowadzić do wyginięcia ludzkiego społeczeństwa[16].

Kościół Nauki Umysłu założony przez Ernesta Holmesa (ur. 1887) głosi, że w 2020 r. na ziemi stworzy prawdziwe niebo, a wszystkie inne religie i systemy będą wyparte. Nauczali też, że Chrystus był człowiekiem, a każdy człowiek jest bogiem, zaś Duch Święty to żeńska emanacja Boga[17].

Znana ze swoich wcześniejszych proroctw – Jeane L. Dixon (ur. Lydia Emma Pinckert 1904-1997) amerykańska astrolog i parapsycholog zapowiedziała na rok 2020 Armagedon i walkę między Jezusem Chrystusem z trójcą zła: szatanem, An­tychrystem i Fałszywym Prorokiem. Potem określiła, że Armagedon rozegra się od 2020 r do 2037 r. Jej pierwsza przepowiednia mówiła o końcu świata 4 lutego 1962 r., a kolejna o dotyczyła końca świata w roku 2003[18].

George Madray przewiduje w żydowskie święto Jom Kippur paruzję w 2020 r. (dokładnie 28 września 2020 r.)[19].

Vincent Carthane uważa, że koniec świata nastąpi w 2020 r. Napisał książkę: Aimed at America: Bible codes that shoot down deceivers, w której podaje wiele bi­blijnych dowodów, wskazujących na rok 2020, np. od roku 1620, kiedy pierwsi ojcowie założyciele przybyli na teren USA, upłynie w 2020 r. 400 lat[20].

W roku 2021, zgodnie z hipotezą okresowych planetarnych kataklizmów, ma mieć miejsce odwrócenie pola magnetycznego Ziemi. W rezultacie może zginąć większość ówcześnie żyjących ludzi[21].

Troy Brooks przewiduje, na podstawie obliczeń opartych o Biblię, że wniebo­wzięcie chrześcijan nastąpi w 2022 r.[22].

Ian Gurney prorokuje w książce The Cassandra Prophecy – Armageddon Ap­proaches, że „ostateczna data Dnia Sądu, koniec ludzkości na tej planecie, bę­dzie za mniej niż dwadzieścia dwa lata” licząc od roku 2001, co oznacza, że świat skończy się najpóźniej do 2023 r.[23].

Clarence D’Souza przepowiada koniec świata na rok 2023, na podstawie Księgi Daniela 12,12-13[24].

Strona internetowa zatytułowana Ogień z nieba. Meteory i proroctwa biblijne, przewiduje, że meteor (meteoryt) może uderzyć w Ziemię w okresie między rokiem 1998 a 2023, czyli przed 2024. Spowoduje to światowe katastrofy i koniec świa­ta[25].

Graham Phillips brytyjski badacz zagadek historii starożytnej twierdzi, że w roku 1486 p.n.e. zagadkowe zjawisko astronomiczne unicestwiło dawne cywilizacje (3500 lat temu), a ponownie zjawisko to może doprowadzić do zagłady świata w 2024 r. Swoje rewelacje zawarł w książce The Enf of the Eden. The Coment Thet Cha­nged Civilization[26].

Georgann Chenault w internecie rozprzestrzeniał informację: „Myślę, że po­chwycenie Kościoła będzie przed 2025 r.”[27].

Alice Ann Bailey (Alice A. Bailey; AAB 1880-1949) angielska teozofka, ezote­ryczka, okultystka i prekursorka New Age w styczniu 1946 r. prorokowała, że Chrystus powróci „kiedyś po 2025 r.”. Teozofowie używając określenia „Chry­stus”, mają na myśli pojęcie identyczne z „Maitreyą”, którego przyjście zainicjuje Erę Wodnika, co ma być równoważne chrześcijańskiej koncepcji drugiego przyby­cia Chrystusa[28].

John Ash próbował przewidzieć datę ucisku poprzedzającą porwanie Kościoła do nieba. Stwierdził, że ucisk rozpocznie się w 2019 r., a koniec świata nastąpi do 2026 r. Jednak oficjalnie wycofał się z tego proroctwa twierdząc, że chrześcijanie nie powinni przepowiadać daty końca świata[29].

Riaz Ahmed Gohar Shahi (ur. 1941) duchowy przywódca islamskiego ruchu sufi­stycznego i założyciel organizacji RAGS International (obecnie znany ja­ko Mię­­dzy­narodowa Fundacja Mesjasza) i Anjuman Serfaroshan-e-Islam, który uważa się za Mesjasza i Mahdiego wyznaczył koniec świata na rok 2026, a jego przyczyną ma być zderzenie Ziemi z kometą. Jego wyznawcy propagują tę datę końca świata[30].

Według artykułu opublikowanego w magazynie „Science” w 1960 r., w dniu 13 listopada 2026 r. stan ludności na świecie osiągnie taką liczbę, że będzie to wynik tak zwanego „równania zagłady”[31].

Pewien internauta z Norwegii przeanalizował biblijną chronologię i określił, że „Jezus stał się Mesjaszem ok. 28 r. n.e., dokładnie 4000 lat po stworzeniu”. Uważał, że Bóg stworzył świat na ok. 6 tys. lat. Tak więc, koniec świata nastąpi ok. 2028 r. Różne źródła szacują datę egzekucji Jezusa między 28 a 33 n.e. Najczęściej poda­je się jednak datę 7 kwietnia 30 r. Dwutysięczna rocznica zmartwychwstania Jezusa wystąpi między 2028 a 2033 r., a najbardziej prawdopodobnym terminem rocznicy jest 7 kwietnia 2030 r.[32].

Asteroida o nazwie 1997 XF11 zbliży się do Ziemi w październiku 2028 r. Początkowo, naukowcy stwierdzili, że prawdopodobieństwo zderzenia jej z Zie­mią będzie niewielkie, jednakże dane z 1990 r. wskazują, że jest ono dużo wyż­sze[33].

Mike Flipp wierzy, że Bóg się z nim komunikuje, wysyłając mu znaki oparte na liczbie „2”. Jezus przekazał mu, iż powróci w 2029 r. Jednak M. Flipp nie wie w jakim dokładnie miesiącu, dniu czy godzinie[34].

Asteroida Apofis (nr 99942), odkryty w 2004 r. będzie na tyle blisko Ziemi, że może dojść do kolizji w tym roku lub w innych latach, kiedy ponownie zbliży się do Ziemi.[35] Na podstawie dostępnych w chwili odkrycia danych, astronomowie obliczali, że miała 2,7% szansy trafienia w Ziemię w 2029. Jednak późniejsze obli­czenia pokazały, że minie Ziemię o około 30.000 km w piątek 13 kwietnia 2029 r.!

 

Lata 2030-2099

W 2000 r. ostrzegano także przed kolizją z planetoidą 2000SG344 o średnicy 70 metrów. Katastrofa miałaby nastąpić 21 września 2030 r., a ryzyko uderzenia jest jak 1 do 500, co oznacza, że w skali kosmicznej jest bardzo duże[36].

Wiele osób uważa, że rok 2033, czyli dwutysięczna rocznica ukrzyżowania Jezusa Chrystusa może być końcem świata[37].

Jakob Lorber (1800-1864) był austriackim mistykiem i wizjonerem, nawiązują­cym do chrześcijaństwa i wyznawał liberalny uniwersalizm. W ciągu 24 lat napisał ogromną ilość dzieł zwanych Nowym Objawieniem, twierdząc, że otrzymywał je poprzez wewnętrzny głos, który należał do Jezusa Chrystusa. Jest tam wiele szcze­gółowych proroctw dotyczących drugiego przyjścia Jezusa, co miałoby nastąpić przed upływem 2000 lat po Jego śmierci na krzyżu, czyli do roku 2033[38].

John Denton z Bible Research & Investigation Co. wyznacza datę końca świata na 2034 r. Wychodzi on z założenia, że oba przymierza Boga z ludźmi (Stary i No­wy Testament) muszą trwać tyle samo. Przymierze Boga z Abrahamem trwało 2 tys. lat i tyle samo będzie trwało przymierze Jezusa Chrystusa z ludźmi, które za­częło się w 34 roku – ukrzyżowaniem Jezusa. Zakończy się ono po 2 tys. lat, czyli w roku 2034[39].

Strona internetowa o nazwie: 2034AD.com przepowiada koniec obecnego wieku i początek nowego tysiąclecia, co ma się stać właśnie w 2034 r.[40].

Orlando Edgar Bottenbley (ur. 1951) holenderski pastor baptystyczny w 2010 r. stwierdził, że Chrystus powróci w ciągu najbliższych 25 lat, czyli przed 2035 ro­kiem.[41].

Ruch Raeliański (założył go Francuz Claude’a Vorilhon zwany Raelem w 1973 r.) naucza o nieuchronnej katastrofie planety i końcu świata. Uratuje się tylko 144 tys. raelian, w ten sposób, że przed katastrofą pojawi się na Ziemi, przyjazna lu­dziom, rasa ufonautów o nazwie Elohimowie. Zabiorą oni wyznawców raelianizmu własnymi statkami na ich planetę. Początkowo koniec świata miał nastąpić w 2020 r., jednak ich lider Rael w 2001 r. stwierdził, że zaszły zmiany w terminie i wizyta Elohimów, koniec świata oraz rozpoczęcie New Age nastąpią w 2035 r.[42]. Przylot Elohimów jednakże uzależniony jest od wybudowania i wyposażenia specjalnej ich ambasady, która ma mieścić się w Jerozolimie.

Naukowcy z Państwowego Uniwersytetu w Sankt-Petersburgu w Rosji podają, że 13 kwietnia 2036 r. – wspomniana już – asteroida Apofis może uderzyć w Zie­mię – jej średnica wynosi 270 metrów[43]. Istnieje prawdopodobieństwo 5 do 1 mi­liona, że uderzy w Ziemię w 2036 z siłą ok. 100 razy większą od największej bo­mby atomowej.

Wśród astrologów związanych z New Age pojawia się także data 2037 r. jako początek tej nowej epoki Wodnika, a jednocześnie koniec starej ery Ryb, czyli chrze­ścijaństwa[44].

Environmental Group, Greenpeace, przewiduje ogromny głód z powodu niekon­trolowanego wzrostu populacji jeszcze przed 2038 r. Globalne ocieplenie stopi lód na biegunach, co spowoduje zalewanie przybrzeżnych obszarów, a tysiące gatun­ków roślin i zwierząt wyginie[45].

Książka Biblia i Przyszłość przewiduje, że „duża część światowej populacji umrze w szeregu surowych kar od Boga” w roku 2038[46].

Jeśli chodzi o błędy w oprogramowaniu związane z liczeniem czasu, to dla pro­gramów opartych o system Unix krytyczna może okazać się data 19 stycznia 2038. Wtedy ujawni się wada oprogramowania uniksowego, ujawniająca problemy z obli­czaniem czasu[47].

Znany z wielu proroctw końca świata Hal Lindsey przewidywał go na rok 2040 lub 2047[48].

Piramidolog Max Toth spodziewa się fizycznego wcielenia Jezusa Chrystusa w roku 2040. Podobnie jak inni piramidolodzy posłużył się wymiarami Wielkiej Pi­ramidy w Gizie, aby przewidzieć przyszłe wydarzenia[49].

Futurysta John M. Smart z Acceleration Watch (dawniej Singularity Wa­tch) szacuje, że technologiczna osobliwość nadejdzie ok. roku 2040, kiedy postęp technologiczny osiągnie poziom asymptotyczny. Po okresie apokaliptycznym na­stanie nowa era równowagi i współczucia w relacjach ludzkich[50].

Wspomniany już kilkakrotnie Hal Lindsey – po wielu swoich nieudanych pro­roctwach z lat wcześniejszych – ogłosił, że koniec świata może nastąpić w 2040 lub 2047 roku.[51].

Raymond „Ray” Kurzweil (ur. 1948) – amerykański naukowiec, pi­sarz, futurolog i propagator idei transhumanizmu twierdzi, że ok. 2045 r. nie będzie różnicy po­między człowiekiem a maszyną, zaś człowiek będzie istniał jako nie­śmie­rtelny[52].

Termin 14 września 2047 r. o godzinie 3:28 to koniec życia na Ziemi – tak prorokuje sekta The Church of Blair![53]. Ludzkość ma zostać zaatakowana przez Astro-Lemury, obcą cywilizację z Kosmosu.

Słynne proroctwo cystersa św. Malachiasza (Malachy z Armagh 1049-1148; od 1123 r. biskup miasta Connor), przypisywane temu irlandzkiemu mnichowi, które zostało spisane pod koniec XVI w., podaje 113 łacińskie motta, które odnoszą się do kolejnych papieży, aż do papieża Franciszka, który ma być ostatnim papieżem (Piotr Rzymianin?). Potem nastąpić ma zniszczenie Rzymu i Sąd Ostateczny – ko­niec świata ma więc według tego proroctwa nastąpić w pierwszej połowie XXI w. (do 2050 r.)[54]. „Przepowiednia Malachiasza” to enigmatyczna lista 112 papieży. Inni podają, że św. Malachiasz zapowiadał koniec świata począwszy od 13 marca 2013 r. (abdykacja Benedykta XVI)[55].

Frank Jennings Tipler (ur. 1947) jest amerykańskim fizykiem teoretycznym, matematykiem i kosmologiem, z Tulane University. W 1994 r. opublikował książ­kę Physics of Immortality (Fizyka nieśmiertelności), w której twierdził, że naukowo można udowodnić istnienie Boga jako konsekwencję tego, co nazywa teorią Punktu Omega. Założył, że przyszła ludzkość będzie w stanie tworzyć nowe rzeczywistości i posiądzie pełną wiedzę o przeszłości. Szczytowym punktem ewolucji technicznej ma być wskrzeszanie umarłych lub wręcz doprowadzenie do ich „zmartwychwsta­nia”. Stwierdził też w 2007 r., że powtórne przyjście Chrystusa nastąpi w ciągu 50 lat, tj. do 2057 r.[56].

Słynny angielski fizyk i astronom Isaac Newton (1642-1727) obliczył w 1704 r. koniec świata, na podstawie badań Biblii, a dokładniej Księgi Daniela na rok 2060. Za datę wyjściową wziął rok 800, czyli datę restauracji Imperium Rzymskiego. W tym roku zasiadł na tronie Karol Wielki, twórca mocarstwa na miarę starożytnego Rzymu. Kierując się swoimi tajemniczymi obliczeniami, do tej daty Newton dodał 1200 lat, co dało mu rok 2060[57]. Izaak Newton to nie tylko znany fizyk, astronom czy matematyk, ale także odkrywca prawa powszechnego ciążenia, interesujący się też okultyzmem oraz alchemią[58].

Beda Czcigodny (673-735) mnich, ksiądz, benedyktyn oraz teolog anglosaski oszacował, że Jezus narodził się w 3942 r., a Ziemia będzie trwać 6000 lat. Tak więc koniec świata nastąpi w 2076 r.[59].

Także niektóre islamskie sufickie sekty spodziewają się końca świata w 2076 r., który jest 1500 rokiem w kalendarzu muzułmańskim[60].

     

Lata 2100-2999

Niejaki „Magnus” określił, że przed 2100 r. zaczną się światowe kataklizmy, które zniszczą świat[61].

2116 r. ma nastąpić koniec życia na Ziemi z powodu klęsk żywiołowych. Tak twierdzą dwaj niemieccy naukowcy, bracia Böhm z Uniwersytetu Drezdeń­skiego. Chodzi tu dokładnie o spadające meteoryty, a na tę datę – zdaniem tych naukowców – wskazuje także nowa interpretacja zakończenia kalendarza Majów (poprzednia mówiła o roku 2012). Bracia Bohm uważają, że koniec świata będzie miał miejsce 104 lat później, a więc w 2116 roku. Rozbieżność ta związana jest najprawdopodobniej z błędną synchronizacją kalendarza Majów z kalendarzem gregoriańskim. Archeolog John Eric Sidney Thompson podczas tego zabiegu nie uwzględnił bowiem faktu, że w XIII w., kiedy świątynie Majów były okupowane przez plemiona z Jukatanu, kalendarz nie był używany – ta stuletnia przerwa spo­wodowała nieporozumienie dotyczące daty końca świata. Wielu innych specjali­stów podaje różne teorie związane z błędnymi założeniami podczas synchronizacji obu kalendarzy. Błąd w obliczeniach może wynosić od 50 do 100 lat. Istnieje rów­nież teoria dotycząca przeszacowania podczas transformacji kalendarza, co znaczy, iż koniec świata według Majów nastąpił już wiele lat przed rokiem 2012[62].

Bediuzzaman Said Nursi (1878-1960) sunnicki muzułmański teolog, który pisał komentarze do Koranu przewidział koniec świata na rok 2129 na podstawie Koranu i hadisów[63].

Na rok 2240 koniec świata przewiduje główny nurt ortodoksyjnego judaizmu, ponieważ Mesjasz ma przyjść w ciągu 6000 lat od stworzenia Adama, a świat mógł być zniszczony 1000 lat później. Tak wiec Talmud, Midrasz i kabalistyczny Zohar przewiduje okres spustoszenia Ziemi na rok 2240 i koniec okresu spustoszenia na rok 3240. Terminem, według którego powinien pojawić się na Ziemi Mesjasz jest rok 2240, albowiem ten rok w powszechnie używanym kalendarzu gregoriańskim odpowiada dacie oznaczającej żydowski rok 6000 od stworzenia świata. Takiej datacji używa większość Żydów ortodoksyjnych (oczekujących Mesjasza) i cha­sydów. Rok 2013 w kalendarzu gregoriańskim odpowiada hebrajskiemu 5773 r. Według tradycji żydowskiej 7 dni stworzenia opisane w pierwszym rozdzia­le Księgi Rodzaju Biblii odpowiadają siedmiu tysiącleciom istnienia stworzenia. Jednak tradycja mówi, że siódmego dnia tygodnia szabat – jest siódmym tysiącle­ciem, co odpowiada hebrajskiej datacji 6000-7000, która byłaby Erą Mesjańską.[64] Inni zna­wcy w powyższym kontekście mówią o roku 2239[65].

Także na rok 2240 niektórzy zwolennicy wyznaczają wejście świata w erę szczęśliwości ludzkości, czyli w oczekiwaną „Erę Wodnika”, co wiąże się z gwiaz­dozbiorem Wodnika[66].

Na rok 2242 przewidywano koniec świata według teorii gwałtownych przemian planetarnych opisywanych w pismach żydowskiego astronoma Abrahama Ibn Ezra (1089-1167) (XII w.) i perskiego Abu Ma’shara (787-886) (IX w.). Według tej teorii w 2242 r. zakończy się era Słońca[67].

Kermit Zarley, biblista i były golfista, napisał książkę w 2006 r. pod tytułem: The Third Day Kod Biblii. Interpretując 2 P 3,08 i Ps 90,4 przewiduje, że powrót Jezusa nastąpi w latach 2070-2250[68].

Rashad Khalifa (1935-1990) był egipsko-amerykańskim biochemikiem, który intensywnie studiował Koran. Orzekł, że świat skończy się w 2280 r.[69]. Zo­stał za­mordowany w 1990 r. Uważał się za posłańca Boga, a jego uczniowie odno­szą do niego jako Bożego Wysłannika Przymierza, który promował ścisły mono­teizmu, od­rzucając hadisy i Sunnę jako fabrykację przypisa­ną prorokowi Mahome­towi przez późniejszych badaczy. Jego nauka była sprzeczna z wieloma założe­niami islamu sunnickiego i została wydana na niego fatwa 19 lutego 1989 r. przez Islamską Radę Prawną Arabii Saudyjskiej. Fatwę wydało 38 uczonych islamskich, którzy uznali go za heretyka, którego należy zabić. Niemal rok później, w dniu 31 stycznia 1990 r. został zamordowany[70].

Na rok 2780 koniec świata zapowiedział prawosławny mnich Abel-Widzący (Wasilij Wasiliew ur. 1757-1831) w proroczych ikonach malowanych na przełomie XVIII i XIX w.[71]. Niektórzy jednak podają, że mnich Abel-Widzący przewidział koniec świata na rok 2892[72].

Według obliczeń różnych specjalistów, koniec świata miałby nadejść wskutek zderzenia Ziemi z planetoidą 1950 DA (nr 29075) o wielkości ok. 1 km, a może to się stać 16 marca 2880 r. Prawdopodobieństwo zderzenia planetoidy z Ziemią wy­nosi 0,33% – to stosunkowo dużo w kosmicznej skali, aby rzeczywiście planetoida spotkała na swojej drodze Ziemię[73]. Zderzenie z tak dużym obiektem doprowadzi­łoby do istotnych zmian w klimacie i biosferze, co łącznie oznaczałoby poważne zagrożenia dla całej cywilizacji.

Anonimowa mniszka z Drezna, żyjąca w czasach napoleońskich w XIX w. za­po­wiadała 6666 dni rządów Szatana na czas od 1940 r. do 2010 r., kiedy to Lucyfer osadzi na ziemi jednego ze swoich książąt. Dzieje świata od czasu śmierci Jezusa na krzyżu podzieliła na 3 epoki po 1000 lat. Każda z nich pozostaje pod wpływem innej Osoby Trójcy Św. Ostateczny koniec ma więc nadejść, według jej obliczeń, w roku 2953. Twierdziła, iż już na kilka stuleci przed końcem świata nasilać się bę­dzie „zamęt”. Przewidywała wielkie kataklizmy związane z wodami morskimi i innymi ruchami wód, co ma się w czasach ostatecznych powtarzać wielokrotnie w latach: 2419, 2483, 2490, 2516, 2526 i kolejnych[74].

 

Lata 3000-9000

Słynny Czarny Pająk, zapewne bawarski zakonnik z XVI w., zapowiedział, iż w 1966 r. urodzi się Antychryst, który w 1996 r. rozpocznie głoszenie swych nauk, podsuwając tłumom etykę typu: „Radujcie się aż do pijaństwa, a będziecie szczę­śliwi; wielbijcie Cezara, a będziecie wychwaleni; kradnijcie, a oddadzą wam cze­ść”. Podawał, iż koniec świata nastąpi 7 czerwca 3017 r. w czasie „gwiezdnego po­to­pu”, co ma oznaczać, że tego dnia „ziemia zderzy się z inną ziemią (…) roz­pęknie się na dwoje (…) chwała zaś, mądrość i bogactwo Ziemian rozpłyną się w wiecznej przestrzeni nie pozostawiając najmniejszego śladu”[75].

Jan Latosz, polski astronom, z zespołem astrologów, matematyków i filozofów obliczył, że koniec świata nastąpi w XXXI w., a dokładnie w 3036 r. Przepowiednię tę znaleziono w księdze z 1594 r.[76].

3044 r. – według przypuszczeń niektórych astronomów – kometa Swift-Tuttle może zderzyć się z Ziemią, jednak już wcześniej prognozowano, iż do tego mogłoby dojść w sierpniu 2126 r. Wbrew tym twierdzeniom dokładne obliczenia wykazały, że kometa ominie wtedy Ziemię[77].

Słynny, wspomniany już, opat Joachim z Fiore za datę ostatecznego sądu i koń­ca świata uznał koniec trzeciej epoki, czyli Ducha Świętego, na jaką podzielił dzieje świata. Określił, że będzie to rok 3033, przyjmując, że każda epoka będzie trwała 1000 lat, gdyż czas liczył nie od urodzin Chrystusa, lecz od jego śmierci krzyżo­wej[78].

Słynny, wspomniany już, Nostradamus ostatnią datę, którą wymienił to rok 3797, a niektórzy uważają, że ta data mogłaby wiązać się z końcem świata[79].

Brytyjski dziennik „Times” podawał, że watykańska badaczka dzieł Leonardo Da Vinci Sabrina Sforza Galitzia stwierdziła, że przewidział on koniec świata na rok 4006, a konkretnie na 1 listopada – dzień Wszystkich Świętych. Stosowne informacje artysta miał zakodować w swoim słynnym malowidle „Ostatnia wiecze­rza”. Ukrył w nim matematyczno-astrologiczną zagadkę, którą, jak twierdzi, udało się jej rozszyfrować. Jej zdaniem przepowiednia mówi, że nasz świat zginie w wy­niku wielkiego potopu. Ma on się rozpocząć w pierwszy dzień wiosny, czyli 21 marca 4006 roku i zakończyć 1 listopada w dniu Wszystkich Świętych[80].

Baba Vanga, bułgarska jasnowidz, spodziewa się, że w roku 5079 r. ludzkość przekroczy „granicę wszechświata”[81]. Wieszczka pochodziła ze Strumicy (dawniej terytorium Bułgarii, dzisiaj należące do Macedonii) i naprawdę nazywała się Van­gelia Pandewa Dimitrowa. Twierdziła, że zanim nastąpi zagłada, całą powierzchnię Ziemi okryje lód. Na skutek braku możliwości uprawy roślin i hodowli ludzie będą głodować i chorować. Niektórzy podają, że mówiła ona jednak o roku 3797.

Szkocki wieszcz McDuff, w oparciu o Biblię i własne obliczenia podał, że apo­kalipsa może nastąpić nie wcześniej niż w roku 6000[82].

Niejaki Bongel wyznaczył koniec świata na datę bardzo odległą, bowiem na rok 7777[83].

Według niektórych Majowie przepowiadali koniec świata na 8077 r.[84].

 

Bardzo daleka przyszłość…

Koniec może nadejść w związku ze zderzeniem naszej galaktyki z Galaktyką An­dromedy, które nastąpi za około 3-4 miliardów lat[85].

Naukowcy są raczej zgodni co do tego, że za 5 miliardów (lub 4,5 miliarda) lat rozpocznie się zanikanie życia na Ziemi na skutek przeobrażeń Słońca. Ustanie reakcja termojądrowa na Słońcu, ponieważ zabraknie tam paliwa wodorowego. Słońce stanie się tzw. „czerwonym olbrzymem”, czyli powiększy swoją objętość do tego stopnia, że wchłonie Ziemię, lub będzie na tyle blisko naszej planety, że będzie tu zbyt gorąco, aby żyć. Nastąpi wchłonięcie Merkurego przez gwiazdę, ogrzanie Wenus i Ziemi do takiej temperatury, że będą się one składały z płynnych skał[86].

Niektórzy jednak twierdzą, że już za ok. 500 milionów lat wskutek powolnego wzrostu temperatury Słońca, który doprowadzi do wrzenia oceanów nie będzie można żyć na Ziemi[87].

Także za ok. 5 miliardów lat, jak twierdzi James Kasting, poziom dwutlenku węgla tak bardzo spadnie na Ziemi, że będzie to uniemożliwiało życie na naszej planecie[88].

Część naukowców twierdzi (np. Brad Larson), że w związku z ciągłym rozsze­rzaniem się wszechświata w końcu ulegnie on rozerwaniu – za ok. 22 miliardy lat[89]. Jest to opublikowana w 2003 r. tzw. „teoria Big Rip”.

Ostateczny koniec wszechświata będzie miał rzekomo miejsce w wyniku tzw. „śmierci cieplnej świata” (entropia), czyli nastąpi całkowite wyrównanie temperatu­ry wszechświata we wszystkich jego miejscach – tj. nie będą istniały miejsca cie­plejsze, np. gwiazdy i zimniejsze – za ok. 10 100 lat, czyli za 10 seksdecyliardów[90].

 

*                             *                             *

Na podstawie przytoczonych mniej lub bardziej dokładnych zapowiedzi „końca świata” można zauważyć, że idea apokaliptyczna w kulturze cywilizacji Zachodniej jest obecna właściwie „od zawsze”. Funkcjonowała już w cywilizacji mezopotam­skiej, żydowskiej, potem rzymskiej, a na koniec przeniknęła i „na stałe zagościła” w Europie i Ameryce, gdzie jej nośnikiem jest także chrześcijaństwo. Ludzie nie po­trafią, bowiem żyć bez wizji apokalipsy. Być może doskonale zdają sobie sprawę, że ten świat powinien już dawno ulec zniszczeniu.

Często zadajemy sobie pytanie: „Kiedy będzie przepowiadany w tylu licznych proroctwach koniec świata?”, „Kiedy Chrystus powróci?” Biblia mówi, że „dzień Pa­ński przyjdzie jak złodziej w nocy” (1 Ts 5,1). Według słów Jezusa: „Lecz o dniu owym i godzinie nikt nie wie, nie, nie aniołowie w niebie, lecz Ojciec mój, tylko” (Mt 24,36). Próba ujawnienia czasu drugiego przyjścia Chrystusa staje się obsesją ludzi. W ciągu ostatnich 2000 lat było wiele prognoz, ale żadna nie była prawdzi­wa. Wydawałoby się, że po tylu latach ludzie nauczą się roztropności, ale progno­styczna gonitwa trwa…[91]. Do tego – jak ktoś już zauważył wcześniej – w „Wyzna­niu wiary” (credo) chrześcijanie wyznają: „Przyjdzie sądzić żywych i umar­łych” i wypowiadają na Eucharystii „Oczekujemy Twego przyjścia w chwale” oraz powtarzają na modlitwie „Przyjdź królestwo Twoje”, a jednak „koniec świata” powoduje w nas ciągle silny lęk.

 

 

 POLECAMY:

I. Kamiński, Historia „Końców świata” oraz przepowiednie. Apokaliptyka w datach, czyli kiedy nadejdzie koniec? (część pierwsza – do końca XII w.), Toruń 2020, ss. 212.

I. Kamiński, Historia „Końców świata” oraz przepowiednie. Apokaliptyka w datach, czyli kiedy nadejdzie koniec? (część druga – od XIII w. do końca XVII w.), Poznań 2021, ss. 346.

Ireneusz Kamiński

Nota bibliograficzna:

10 przewidywanych dat końca świata, http://niewiarygodne.pl/gid,13837097,img,13837872,kat,1017185,page,2,title,Apokalipsa-nadejdzie-ale-kiedy-Poznaj-najslynniejsze-daty-konca-swiata,galeriazdjecie.html (06.04.2013).

Cichy S., Jeśli dziś sobota, to mamy koniec świata, Dziennik Zachodni 2011.05.21, http://www.polskatimes.pl/artykul/405945,jesli-dzis-sobota-to-mamy-koniec-swiata,2,id,t,sa.html (2012.11.06).

http://books.google.com.au/books?id=tVdQGk5O9-8C&pg=PT56#v=onepage&q&f=false (22.04.2013).

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events (19.12.2013).

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events#cite_note-83 (10.04.2013).

http://en.wikipedia.org/wiki/Predictions_and_claims_for_the_Second_Coming_of_Christ (18.04.2012).

http://es.wikipedia.org/wiki/Anexo:Fechas_del_fin_del_mundo (22.12.2013).

http://fi.wikipedia.org/wiki/Luettelo_maailmanlopun_p%C3%A4iv%C3%A4m%C3%A4%C3%A4rist%C3%A4 (20.04.2013).

http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_de_pr%C3%A9dictions_de_la_fin_du_monde#cite_note-18 (10.04.2013).

http://innemedium.pl/wiadomosc/koniec-kalendarza-majow-bedzie-21-marca-2013-nie-21-grudnia-2012 (22.12.2013).

http://innemedium.pl/wiadomosc/rasputin-przewidzial-koniec-swiata-23-sierpnia-2013 (22.12.2013).

http://it.wikipedia.org/wiki/Fine_del_mondo (10.04.2013).

http://it.wikipedia.org/wiki/Movimento_raeliano (10.04.2013).

http://natemat.pl/80743,koniec-swiata-znowu-aktualny-naukowiec-z-cambridge-ostrzega-przed-chmura-kwasowa-ktora-zniszczy-zycie-w-czerwcu-2014 (29.12.2013).

http://news.uk.msn.com/uk/articles.aspx?cp-documentid=157749805 (29.04.2013).

http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_voorspellingen_van_het_einde_van_de_wereld (20.04.2013).

http://odkrywcy.pl/kat,111404,title,To-kiedy-nastepny-koniec-swiata,wid,15201552,wiadomosc.html?smg4sticaid=6fcaf (30.12.2013).

http://odkrywcy.pl/kat,111404,title,To-kiedy-nastepny-koniec-swiata,wid,15201552,wiadomosc.html?smg4sticaid=6fcaf (30.12.2013).

http://orwellsky.blogspot.com/2012/12/konca-swiata-nie-bedzie-pomylilismy-sie.html (10.04.2013).

http://niewiarygodne.pl/kat,1017181,title,Majowie-sie-pomylili-Oto-dokladna-data-konca-swiata,wid,13245642,wiadomosc.html?_ticrsn=3&smgajticaid=6fcc7 (29.12.2013).

http://pl.wikipedia.org/wiki/Problem_roku_2038 (06.04.2013).

http://rly.pl/artykuly/2200-lista-wszystkich-koncow-swiata/ (5.05.2013).

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events#cite_note-bbc-100 (10.04.2013).

http://ro.wikipedia.org/wiki/List%C4%83_de_date_prezise_pentru_sf%C3%A2r%C8%99itul_lumii (29.12.2013).

http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D0%B4%D0%B0%D1%82_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0 (10.04.2013).

http://strefatajemnic.onet.pl/apokalipsa/kiedy-nowy-koniec-swiata,1,5321613,artykul.html (22.12.2013).

http://strefatajemnic.onet.pl/apokalipsa/konca-swiata-nie-bedzie-pomylilismy-sie-o-ponad-10,1,5346797,special-art.html (29.12.2013).

http://strefatajemnic.onet.pl/newsy/wyliczono-dokladna-date-konca-swiata,1,4159173,artykul.html

http://wiadomosci.wp.pl/kat,1515,title,Data-konca-swiata-zaszyfrowana-w-Ostatniej-wieczerzy,wid,12078400,wiadomosc.html?ticaid=1fcc7&_ticrsn=3(29.12.2013).

http://www.abhota.info/end6.htm (30.04.2013).

http://www.alltheearth.com/; http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

http://www.apostol.pl/czytelnia/rozne-artykuly/prodromy-paruzji-znaki-zapowiadaj%C4%85ce-ponowne-przyj%C5%9Bcie-jezusa (31.12.2013).

http://www.bible.ca/pre-date-setters.htm (6.05.2013).

http://www.charismanews.com/us/34832-bible-scholar-predicts-new-date-of-christs-second-coming (10.04.2013).

http://www.nasa.gov/audience/forstudents/5-8/features/F_When_Gallaxies_Collide.html (29.12.2013).

http://www.pokaianie.ru/article/prophecy/read/16109 (10.04.2013).

http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

http://www.religioustolerance.org/endwrl14.htm (05.05.2013).

http://www.truthmagazine.com/archives/volume32/GOT032340.html (20.04.2013).

http://www.two.cc (05.05.2013).

http://www.universetoday.com/11430/the-end-of-everything/ (29.12.2013).

Hundley C. R., 2012 – koniec świata? Chrześcijański przewodnik dla tych, którzy się boją,

Warszawa 2011.

Jańczuk L., Czasy ostateczne, http://echomatkibozejniepokalaniepoczetej.com/embnp/ pa­ges/pliki/2013/luty/czasy_ostateczne.pdf (31.12.2013).

Jezierska E., IV. Proroctwo, http://www.pwt.wroc.pl/portal/images/stories/2012/wykad%209.pdf (31.12.2013).

Kalinowski A., Prodromy paruzji (znaki zapowiadające ponowne przyjście Jezusa), http://www.apostol.pl/czytelnia/rozne-artykuly/prodromy-paruzji-znaki-zapowiadaj%C4%85ce-ponowne-przyj%C5%9Bcie-jezusa (31.12.2013).

Łukaszuk D. T., Ostateczny los człowieka i świata w świetle wiary katolickiej, Kraków 2006.

Nienałtowska B., Paruzja. Powtórne przyjście Chrystusa, http://republika.pl/apk_wychowawstwo2/artykul.doc (31.12.2013).

Nienałtowska B., Paruzja we współczesnej eschatologii, http://www.szkola.net/awans/download.php?type=doc.zip&id=1019&autor=1019.zip&tytul=Paruzja+we+wsp%F3%B3czesnej+eschatologii (31.12.2013).

Pastusiak L., Sekty religijne o końcu świata, „Res Humana” 2012, nr 4, s. 28-30, http://www.kulturaswiecka.pl/node/658 (02.05.2013).

Phillips G., Zagłada ziemskiej cywilizacji w 2024 roku, Warszawa 2008.

Płoski T., Czuwajcie więc i módlcie się w każdym czasie… Kazanie Biskupa Polowego WP wygłoszone w kościele garnizonowym w Wigilię I Niedzieli Adwentu 2007 (1.12.2007), http://www.ordynariat.wp.mil.pl/pl/39_6202.html (05.05.2013).

Rąpalski P., Amerykanie w Krakowie zapowiadają koniec świata, „Gazeta Krakowska” 2011.05.20, http://www.polskatimes.pl/artykul/405653,amerykanie-w-krakowie-zapowiadaja-koniec-swiata,id,t.html (2012.11.05).

Salij J., Poszukiwania w wierze, Poznań 2001.

Taubes J., Apokalipsa i polityka. Eseje mesjańskie, Warszawa 2013.

Wielomski A., Czy Adolf Hitler był katechonem? http://www.konserwatyzm.pl/artykul/681/czy-adolf-hitler-byl-katechonem (29.12.2013).

Woźniak J. R., Końca świata nie będzie. Z ks. Robertem J. Woźniakiem rozmawia Tomasz Ponikło, Znak 2012 grudzień, nr 691 (28.12.2013).

Zwoliński A., Katastrofy kosmiczne, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009.

Zwoliński A., Ostatni czas, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009.

Zwoliński A., Powodzie, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009.

Zwoliński A., Przepowiednie, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009.

 

[1] *Artykuł pochodzi z pracy zbiorowej: Idea końca świata w doktrynach i praktykach tzw. sekt i nowych ruchów religijnych. Tom III. Eschatologia w ponowoczesności, red. I. Kamiński, P. Chrzczonowicz, Toruń 2014, ss. 164, ISBN 978-83-62740-58-1.

[2] http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_de_pr%C3%A9dictions_de_la_fin_du_monde#cite_ note-18 (10.04.2013).

[3] http://innemedium.pl/wiadomosc/koniec-kalendarza-majow-bedzie-21-marca-2013-nie-21-grudnia-2012 (29.12.2013).

[4] http://www.bible.ca/pre-date-setters.htm (22.12.2013); http://en.wikipedia.org/wiki/ List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events (19.12.2013).

[5] http://innemedium.pl/wiadomosc/rasputin-przewidzial-koniec-swiata-23-sierpnia-2013 (22.12.2013).

[6] http://strefatajemnic.onet.pl/apokalipsa/kiedy-nowy-koniec-swiata,1,5321613, artykul.html (22.12.2013).

[7] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events (19.12.2013).

[8] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events (19.12.2013).

[9] http://natemat.pl/80743,koniec-swiata-znowu-aktualny-naukowiec-z-cambridge-ostrzega-przed-chmura-kwasowa-ktora-zniszczy-zycie-w-czerwcu-2014 (29.12.2013).

[10] http://www.religioustolerance.org/endwrl14.htm (05.05.2013).

[11] http://news.uk.msn.com/uk/articles.aspx?cp-documentid=157749805 (29.04.2013).

[12] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events#cite_note-83 (10.04.2013).

[13] http://www.abhota.info/end6.htm (30.04.2013).

[14] http://www.charismanews.com/us/34832-bible-scholar-predicts-new-date-of-christs-second-coming (10.04.2013).

[15] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events (19.12.2013).

[16] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[17] A. Zwoliński, Ostatni czas, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009, s. 298.

[18] http://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_de_pr%C3%A9dictions_de_la_fin_du_monde#cite_ note-18 (10.04.2013).

[19] http://www.abhota.info/end6.htm (30.04.2013).

[20] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[21] http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0 %BA_%D0%B4%D0%B0% D1%82_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B0 _%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0 (10.04.2013).

[22] http://books.google.com.au/books?id=tVdQGk5O9-8C&pg=PT56#v=onepage&q&f =false (22.04.2013).

[23] http://www.abhota.info/end6.htm (30.04.2013).

[24] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[25] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[26] G. Phillips, Zagłada ziemskiej cywilizacji w 2024 roku, Warszawa 2008.

[27] http://www.abhota.info/end6.htm (30.04.2013).

[28] http://books.google.com.au/books?id=tVdQGk5O9-8C&pg=PT56#v=onepage&q&f =false (22.04.2013).

[29] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[30] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events (19.12.2013).

[31] http://www.abhota.info/end6.htm (30.04.2013).

[32] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[33] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[34] http://www.two.cc; http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[35] http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE% D0%BA_%D0%B4% D0%B0%D1%82_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0% B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0 (10.04.2013).

[36] A. Zwoliński, Katastrofy kosmiczne, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kra­ków 2009, s. 185.

[37] http://www.abhota.info/end6.htm (30.04.2013).

[38] http://en.wikipedia.org/wiki/Predictions_and_claims_for_the_Second_Coming_of_ Christ (18.04.2012)

[39] L. Pastusiak, Sekty religijne o końcu świata, „Res Humana” 2012, nr 4, s. 28-30, http://www.kulturaswiecka.pl/node/658 (02.05.2013); http://www.bible.ca/pre-date-setters.htm (05.05.2013).

[40] http://www.two.cc; http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[41] http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_voorspellingen_van_het_einde_van_de_wereld (20.04.2013).

[42] http://it.wikipedia.org/wiki/Movimento_raeliano (10.04.2013).

[43] http://strefatajemnic.onet.pl/newsy/wyliczono-dokladna-date-konca-swiata,1,4159173, artykul.html (2013.04.06).

[44] A. Zwoliński, Ostatni czas, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009, s. 297.

[45] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[46] http://www.alltheearth.com/(05.05.2013); http://www.religioustolerance.org/end _wrl21.htm (05.05.2013).

[47] http://pl.wikipedia.org/wiki/Problem_roku_2038 (06.04.2013).

[48] http://www.bible.ca/pre-date-setters.htm (6.05.2013).

[49] http://www.abhota.info/end6.htm (30.04.2013).

[50] http://www.abhota.info/end6.htm (30.04.2013).

[51] http://www.bible.ca/pre-date-setters.htm (6.05.2013).

[52] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events#cite_ note-83 (10.04.2013).

[53] L. Pastusiak, Sekty religijne o końcu świata, „Res Humana” 2012, nr 4, s. 28-30, http://www.kulturaswiecka.pl/node/658 (02.05.2013).

[54] A. Zwoliński, Ostatni czas, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009, s. 295.

[55] http://es.wikipedia.org/wiki/Anexo:Fechas_del_fin_del_mundo (22.12.2013).

[56] http://books.google.com.au/books?id=tVdQGk5O9-8C&pg=PT56#v=onepage&q&f =false (22.04.2013).

[57] 10 przewidywanych dat końca świata, http://niewiarygodne.pl/gid,13837097,img, 13837872,kat,1017185, page,2,title,Apokalipsa-nadejdzie-ale-kiedy-Poznaj-najslynniejsze-daty-konca-swiata,galeriazdjecie.html (06.04.2013).

[58] P. Rąpalski, Amerykanie w Krakowie zapowiadają koniec świata, „Gazeta Krakowska” 2011.05.20, http://www.polskatimes.pl/artykul/405653,amerykanie-w-krakowie-zapowiadaja-koniec-swiata,id,t.html (2012.11.05); http://it.wikipedia.org/wiki/Fine_del_mondo (6.04.2013).

[59] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[60] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[61] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[62] http://orwellsky.blogspot.com/2012/12/konca-swiata-nie-bedzie-pomylilismy-sie.html (10.04.2013); http://niewiarygodne.pl/kat,1017181,title,Majowie-sie-pomylili-Oto-dokladna-data-konca-wiata,wid,13245642,wiadomosc.html?_ticrsn=3&smgajticaid=6fcc7 (29.12.2013); http://strefatajemnic.onet.pl/apokalipsa/konca-swiata-nie-bedzie-pomylilismy-sie-o-ponad-10,1,5346797,special-art.html (29.12.2013); http://ro.wikipedia.org/wiki/List% C4%83_de_date_prezise0_pentru_sf%C3%A2r%C8%99itul_lumii (29.12.2013).

[63] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events#cite_ note-83 (10.04.2013).

[64] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events#cite_ note-83 (10.04.2013).

[65] http://ro.wikipedia.org/wiki/List%C4%83_de_date_prezise_pentru_sf%C3%A2r%C8 %99itul_lumii (29.12.2013).

[66] http://it.wikipedia.org/wiki/Fine_del_mondo (10.04.2013).

[67] http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE% D0%BA_%D0%B4%D0%B0 %D1%82 _%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D 0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0 (10.04.2013).

[68] http://www.religioustolerance.org/end_wrl21.htm (05.05.2013).

[69] http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE% D0%BA_%D0%B4%D0% B0%D1%82 _%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86% D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0 (10.04.2013).

[70] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events#cite_ note-83 (10.04.2013).

[71] http://www.pokaianie.ru/article/prophecy/read/16109 (10.04.2013).

[72] http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE% D0%BA_%D0%B4%D0 %B0%D1%82 _%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0% B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0 (10.04.2013).

[73] P. Rąpalski, Amerykanie w Krakowie zapowiadają koniec świata, „Gazeta Krakowska” 2011.05.20, http://www.polskatimes.pl/artykul/405653,amerykanie-w-krakowie-zapowiadaja-koniec-swiata,id,t.html (2012.11.05); 10 przewidywanych dat końca świata, http://niewiarygodne.pl/gid,13837097,img,13837872,kat,1017185,page,2,title,Apokalipsa-nadejdzie-ale-kiedy-Poznaj-najslynniejsze-daty-konca-swiata,galeriazdjecie.html (06.04.2013).

[74] A. Zwoliński, Powodzie, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009,     s. 315-316; A. Zwoliński, Ostatni czas, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kra­ków 2009, s. 295.

[75] S. Cichy, Jeśli dziś sobota, to mamy koniec świata, „Dziennik Zachodni” 2011.05.21, http://www.polskatimes.pl/artykul/405945,jesli-dzis-sobota-to-mamy-koniec-swiata,2,id,t,sa.html (2012.11.06); A. Zwoliński, Przepowiednie, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009, s. 321-322.

[76] http://odkrywcy.pl/kat,111404,title,To-kiedy-nastepny-koniec-swiata,wid,15201552, wiadomosc.html?smg4sticaid=6fcaf (30.12.2013).

[77] S. Cichy, Jeśli dziś sobota, to mamy koniec świata, „Dziennik Zachodni” 2011.05.21, http://www.polskatimes.pl/artykul/405945,jesli-dzis-sobota-to-mamy-koniec-swiata,2,id,t,sa.html (2012.11.06); A. Zwoliński, Przepowiednie, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009, s. 321-322.

[78] A. Zwoliński, Powodzie, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009,    s. 315.

[79] http://es.wikipedia.org/wiki/Anexo:Fechas_del_fin_del_mundo (22.12.2013).

[80] http://wiadomosci.wp.pl/kat,1515,title,Data-konca-swiata-zaszyfrowana-w-Ostatniej-wieczerzy,wid,12078400,wiadomosc.html?ticaid=1fcc7&_ticrsn=3(29.12.2013).

[81] S. Cichy, Jeśli dziś sobota, to mamy koniec świata, „Dziennik Zachodni” 2011.05.21, http://www.polskatimes.pl/artykul/405945,jesli-dzis-sobota-to-mamy-koniec-swiata,2,id,t,sa.html (2012.11.06); A. Zwoliński, Przepowiednie, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009, s. 321-322.

[82] A. Zwoliński, Ostatni czas, [w:] A. Zwoliński, Encyklopedia końca świata, Kraków 2009, s. 294.

[83] T. Płoski, Czuwajcie więc i módlcie się w każdym czasie… Kazanie Biskupa Polowego WP wygłoszone w kościele garnizonowym w Wigilię I Niedzieli Adwentu 2007 (1.12.2007); http://www.ordynariat.wp.mil.pl/pl/39_6202.html (05.05.2013) .

[84] http://fi.wikipedia.org/wiki/Luettelo_maailmanlopun_p%C3%A4iv%C3%A4m%C3 %A4%C3%A4rist%C3%A4 (20.04.2013).

[85] http://www.nasa.gov/audience/forstudents/5-8/features/F_When_Gallaxies_Collide.html (29.12.2013).

[86] http://fi.wikipedia.org/wiki/Luettelo_maailmanlopun_p%C3%A4iv%C3%A4m%C3% A4%C3%A4rist%C3%A4 (20.04.2013); http://odkrywcy.pl/kat,111404,title,To-kiedy-nastepny-koniec-swiata,wid,15201552,wiadomosc.html?smg4sticaid=6fcaf (30.12.2013).

[87] http://www.universetoday.com/11430/the-end-of-everything/ (29.12.2013).

[88] http://rly.pl/artykuly/2200-lista-wszystkich-koncow-swiata/ (5.05.2013); http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events#cite_note-bbc-100 (10.04.2013).

[89] http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_dates_predicted_for_apocalyptic_events (20.04.2013).

[90] http://fi.wikipedia.org/wiki/Luettelo_maailmanlopun_p%C3%A4iv%C3%A4m%C3 %A4%C3%A4rist%C3%A4 (20.04.2013).

[91] http://www.truthmagazine.com/archives/volume32/GOT032340.html (20.04.2013).