Czy śmierć istniała przed upadkiem?

Chrześcijanie wierzą, że śmierć przyszła na świat przez grzech. A jednak zgodnie z teorią ewolucji śmierć istniała przed upadkiem. Jak to wytłumaczyć?

Ktoś niedawno napisał do mnie z pytaniem: „Chrześcijanie wierzą, że śmierć przyszła na świat przez grzech. Jeśli mi nie wierzysz, sprawdź List do Rzymian 5, 13–14. A jednak ewolucja dowodzi, że śmierć istniała przed upadkiem. Jak to wytłumaczysz?”. To świetne pytanie, któremu – jak podejrzewam – chrześcijanie zwykle nie poświęcają zbyt wiele uwagi.

Będę tu argumentować na podstawie Księgi Rodzaju, że śmierć w rzeczywistości istniała przed upadkiem – chodzi mianowicie o śmierć zwierząt i roślin – i że kiedy Biblia mówi o śmierci wchodzącej na świat przez grzech (Rz 5), to słowa te dotyczą śmierci człowieka. Ale najpierw przyjrzyjmy się fragmentowi, o którym mowa:

Dlatego też jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć przeszła na wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli… Bo i przed Prawem grzech był na świecie, grzechu się jednak nie poczytuje, gdy nie ma Prawa. A przecież śmierć rozpanoszyła się od Adama do Mojżesza nawet nad tymi, którzy nie zgrzeszyli przestępstwem na wzór Adama. On to jest typem Tego, który miał przyjść (Rz 5, 12–14) [wyróżnienia dodane].

Jak widać, Paweł skupia się tutaj na śmierci rozciągającej się na ludzi. Nie mówi o śmierci zwierząt ani roślin. Zanim przyjrzymy się sprawie zwierząt i roślin, skupmy się na tym, dlaczego w ogóle Adam i Ewa mieli być nieśmiertelni.

Drzewo życia

Drugi rozdział Księgi Rodzaju wydaje się sugerować, że Adam i Ewa mieli żyć wiecznie za sprawą drzewa życia, które znajdowało się pośrodku ogrodu (Rdz 2, 9). Bóg pozwolił im spożywać owoce z tego drzewa, powiedział bowiem do Adama: „Z wszelkiego drzewa tego ogrodu możesz spożywać według upodobania, ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy z niego spożyjesz, niechybnie umrzesz” (Rdz 2, 16–17).

Tracąc z powodu grzechu dostęp do drzewa życia, człowiek utracił możliwość życia wiecznego. W rozdziale trzecim Księgi Rodzaju czytamy, że Bóg wygnał człowieka z ogrodu Eden, „niechaj teraz nie wyciągnie przypadkiem ręki, aby zerwać owoc także z drzewa życia, zjeść go i żyć na wieki” (Rdz 3, 22). Następnie jest powiedziane, że Bóg umieścił „cherubów i połyskujące ostrze miecza, aby strzec drogi do drzewa życia” (Rdz 3, 24).

Zwierzęta

Jeśli dostęp do owoców drzewa życia był konieczny, aby Adam i Ewa mogli żyć wiecznie, można by rozsądnie zapytać: czy zwierzęta również miały do nich dostęp? Odpowiedź wydaje się brzmieć: nie.

Gdyby drzewo życia było wyjątkowe, dawałoby tyle owoców, aby Adam i Ewa mogli bez przeszkód je spożywać, ale nie wystarczyłoby ich dla wszystkich zwierząt na świecie. Można to traktować jako kolejną wskazówkę, że owoce drzewa życia nie były przeznaczone dla zwierząt. Jeśli tak, to sam tekst Księgi Rodzaju sugerowałby, że o ile człowiek miał być nieśmiertelny, zwierzęta nie. Wspierałoby to ideę opartą na stwierdzeniu św. Pawła, że upadek ​​pierwszych ludzi ściągnął śmierć na człowieka, a nie na zwierzęta.

Zauważmy ponadto, że przeznaczenie „każdej zielonej rośliny” na pożywienie dla zwierząt nie oznacza, że ​​niektóre z nich nie były również mięsożerne. Nie jest tak, że przed grzechem pierworodnym lwy jadły mlecze i muchomory, a dopiero później zaczęły polować na biedne, stare gnu. O tym pisał Tomasz z Akwinu w swojej Sumie teologicznej:

Zdaniem niektórych zwierzęta, które teraz żyją dziko i zabijają inne zwierzęta, były w owym stanie łagodne nie tylko dla człowieka, ale i dla innych zwierząt. Ale to zdanie jest zgoła niesłuszne. Wszak na skutek grzechu człowieka nie zmieniła się natura zwierząt tak, żeby zwierzęta – które zgodnie ze swoją naturą żywią się mięsem innych zwierząt – podówczas żywiły się trawą, np. lwy i sokoły (96.1)1Tomasz z Akwinu, Suma Teologiczna. T. 7. Człowiek. Część druga, tłum. o. Pius Bełch, O.P., Nakładem Katolickiego Ośrodka Wydawniczego....

(Aby nikt nie pomyślał, że jest to wymuszone wycofanie się z wcześniej zajmowanych pozycji w reakcji na współczesną teorię ewolucji, warto dodać, że Tomasz napisał te słowa prawie 550 lat przed narodzinami Karola Darwina).

Rośliny

A co z roślinami? Czy Księga Rodzaju wskazuje na śmiertelność roślin przed upadkiem?

Mój kolega Jimmy Akin poruszył tę kwestię w swoim niedawnym poście:

Możemy pójść jeszcze dalej, ponieważ Bóg pozwala nam jeść owoce. Jedzenie owoców oznacza śmierć. A konkretnie śmierć miąższu owocu (i jego nasion, jeśli zostaną również przeżute). Miąższ owocu (i jego nasiona) są zbudowane z żywych komórek. Nasiona są nawet małymi owocowymi zarodkami, co czyni je niezależnymi organizmami. Oczywiście, nie są ludźmi. Nie są istotami racjonalnymi, więc nie mają praw, w tym prawa do życia, a zjedzenie ich jest w porządku. Ale umierają, gdy je jemy i trawimy. Dotyczy to wszelkiej materii roślinnej, którą jemy2Jimmy Akin, Did Dinosaurs Die Before the Fall?, https://www.ncregister.com/blog/did-dinosaurs-die-before-the-fall [dostęp 16.11.2024]..

Mamy więc powody, by sądzić, nawet przy bardzo dosłownym odczytaniu Księgi Rodzaju, że przed upadkiem pierwszych ludzi rośliny były śmiertelne.

Oczywiście, pojawia się pytanie, jak dosłownie należy traktować sam ten tekst. Katechizm Kościoła Katolickiego zauważa, że ​​wczesne rozdziały Księgi Rodzaju zawierają elementy symboliczne:

Opis upadku (Rdz 3) używa języka obrazowego, ale stwierdza wydarzenie pierwotne, fakt, który miał miejsce na początku historii człowieka. Objawienie daje nam pewność wiary, że cała historia ludzka jest naznaczona pierworodną winą, w sposób wolny zaciągniętą przez naszych pierwszych rodziców (390).

Ale nawet jeśli potraktujemy niektóre szczegóły bardzo dosłownie, to i tak wygląda na to, że zwierzęta i rośliny umierały przed upadkiem pierwszych ludzi, co jest zgodne ze współczesną nauką.