W tym rozszerzonym wydaniu, wychodząc od Freuda i jego „teorii projekcyjnej” religii – że wiara w Boga jest jedynie wytworem ludzkiego pragnienia bezpieczeństwa – profesor Vitz twierdzi, że psychoanaliza w rzeczywistości dostarcza bardziej satysfakcjonującego wyjaśnienia ateizmu. To rozczarowanie swym ziemskim ojcem, czy to przez jego śmierć, nieobecność, czy złe traktowanie, często prowadzi do odrzucenia Boga.
Biograficzny przegląd wpływowych ateistów z ostatnich czterech stuleci pokazuje, że ta „hipoteza ułomnego ojca” dostarcza spójnego wyjaśnienia „intensywnego ateizmu” tych myślicieli. Vitz przeprowadza intrygujące porównanie mężczyzn i kobiet ateistów oraz omawia wiele innych czynników psychologicznych, które mogą przyczyniać się do ateizmu.
Vitz nie twierdzi, że ateizm jest zdeterminowany psychologicznie. Każdy człowiek, niezależnie od swoich doświadczeń, ostatecznie decyduje się zaakceptować Boga lub go odrzucić. Jednak niefrasobliwe przypisywanie wiary religijnej irracjonalnym potrzebom psychologicznym jest tak powszechne, że konieczne jest wykazanie psychologicznych czynników predysponujących do ateizmu.
Patronat medialny:
Tytuł: Porzuceni przez ojca. Psychologia ateizmu
Autor: Paul C. Vitz
Tłumacz: Łukasz Duda
Rok wydania: 2023
Liczba stron: 192
Oprawa: Miękka
Format: 158x230
ISBN - oprawa miękka: 978-83-66665-99-6
ISBN - epub: 978-83-67634-00-7
ISBN - mobi: 978-83-67634-02-1
ISBN - pdf: 978-83-67634-01-4
Seria: Seria XX Pierwszy
Kupując ebook w naszym sklepie, otrzymujesz link pozwalający ściągnąć trzy formaty e-książki: EPUB, MOBI oraz PDF. Można je czytać na zwykłych komputerach, urządzeniach mobilnych (smartfony) oraz na czytnikach wyposażonych w technologię e-ink (np. Kindle, PocketBook czy inkBook).
Były profesor psychologii na Uniwersytecie Nowojorskim, pozostawał ateistą prawie do czterdziestego roku życia. Uzyskał tytuł licencjata na Uniwersytecie Michigan oraz doktorat w Stanford. Profesor Vitz jest autorem „Psychology as Religion: The Cult of Self-Worship, Modern Art and Modern Science” oraz „Sigmund Freud's Christian Unconscious”, a także licznych artykułów w profesjonalnych i popularnych czasopismach. On i jego żona Evelyn są rodzicami sześciorga dzieci.
Przedmowa // 11
Podziękowania // 15
Część 1
Ateiści, teiści oraz ich ojcowie // 19
- Intensywny ateizm // 21
Projekcyjna teoria wiary w Boga // 23
Nieuznawana Freudowska teoria niewiary: ateizm związany
z kompleksem Edypa // 27
Nowa teoria ateizmu: hipoteza ułomnego ojca // 32
Rozszerzenie teorii: hipoteza niepewności przywiązania // 33
Przywiązanie i religijność // 35
Przywiązanie i niewiara // 39
- Dowód: ateiści i ich ojcowie // 43
Nieżyjący ojcowie // 45
Friedrich Nietzsche (1844–1900) // 45
David Hume (1711–1776) // 50
Bertrand Russell (1872–1970) // 50
Jean-Paul Sartre (1905–1980) // 53
Albert Camus (1913–1960) // 55
Arthur Schopenhauer (1788–1860). Samobójstwo ojca // 56
Ojcowie przemocowi i słabi // 57
Thomas Hobbes (1588–1679) // 57
Jean Meslier (1664–1729) // 59
Voltaire (1694–1778) // 61
Jean d’Alembert (1717–1783) // 62
Baron d’Holbach (1723–1789) // 64
Ludwig Feuerbach (1804–1872) // 65
Samuel Butler (1835–1902) // 66
Sigmund Freud (1856–1939) // 68
Herbert George Wells (1866–1946) // 69
Pomniejsi ateiści // 72
John Toland (1670–1722) // 72
Robert Taylor (1784–1844) // 73
Richard Carlile (1790–1843) // 74
Współcześni ateiści // 75
Albert Ellis (1913–2007) // 75
Madalyn Murray O’Hair (1919–1995) // 76
Nowi ateiści // 77
Richard Dawkins (1941) // 78
Daniel Dennett (1942) // 79
Christopher Hitchens (1949–2011) // 80
- Dowód: Teiści i ich ojcowie // 85
Teistyczna „grupa kontrolna” // 85
Blaise Pascal (1623–1662) // 85
George Berkeley (1685–1753) // 86
Joseph Butler (1692–1752) // 88
Thomas Reid (1710–1796) // 89
Edmund Burke (1729–1797) // 90
Moses Mendelssohn (1729–1786) // 92
William Paley (1743–1805) // 94
William Wilberforce (1759–1833) // 94
François René de Chateaubriand (1768–1848) // 95
Friedrich Schleiermacher (1768–1834) // 96
John Henry Newman (1801–1890) // 97
Alexis de Tocqueville (1805–1859) // 98
Samuel Wilberforce (1805–1873) // 100
Sören Kierkegaard (1813–1855) // 101
Baron Friedrich von Hügel (1852–1925) // 103
Gilbert Keith Chesterton (1874–1936) // 104
Albert Schweitzer (1875–1965) // 106
Martin Buber (1878–1965) // 107
Karl Barth (1886–1968) // 108
Dietrich Bonhoeffer (1906–1945) // 109
Abraham Heschel (1907–1972) // 110
Podsumowanie // 112
- Dalsze dowody i zastrzeżenia // 113
Ojcowie zastępczy // 113
Ksiądz Bosco (1815–1888) // 114
Hilaire Belloc (1870–1953) // 116
Walker Percy (1916–1990) // 118
Polityczni ateiści // 120
Józef Stalin (1879–1953) // 121
Adolf Hitler (1889–1945) // 122
Mao Zedong (1893–1976) // 123
Ojciec ateista jako osoba wywierająca pozytywny wpływ:
James Mill i John Stuart Mill // 123
Mężczyźni i kobiety – pewne różnice // 125
Ayn Rand (1905–1982) // 127
Simone de Beauvoir (1908–1986) // 129
Kate Millett (1934–2017) // 132
Wyjątki? // 135
Denis Diderot (1713–1784) // 135
Karol Marks (1818–1883) – częściowy wyjątek // 136
Sam Harris (1967) – prawdopodobny wyjątek // 137
Inne psychologie niewiary // 138
Część 2
Inne pokrewne psychologie niewiary // 143
- Powierzchowny ateizm – relacja osobista // 145
Socjalizacja ogólna // 148
Socjalizacja szczegółowa // 149
Wolność osobista // 149
Osobista wygoda // 150
Kolejny modelowy przypadek: Mortimer Adler (1902–2001) // 150
- Ateizm i autyzm – dalsze rozszerzenie teorii // 153
Spektrum zaburzeń autystycznych // 153
Autyzm a religia // 155
Pozytywne znaczenie ateizmu dla wierzących // 160
- Końcowe uzupełnienia // 163
Rozważania historyczne // 163
Inteligencja i ambicja // 164
Uraza i wola // 165
- Całościowy model // 169
Epilog // 171
Bibliografia // 173
Indeks osobowy // 185
Indeks rzeczowy // 189
Gdyby ta książka nie powstała, to bez wątpienia trzeba byłoby ją napisać. Z początku byłem nastawiony wobec niej sceptycznie. Jednakże z każdą przeczytaną stroną coraz lepiej rozumiałem, jak trafna była intuicja autora, by dla wyjaśnienia fenomenu ateizmu wykorzystać narzędzia psychologiczne, a zwłaszcza teorię przywiązania. Jestem pod wrażeniem pracy badawczej wykonanej przez Paul’a C. Vitz’a, która potwierdza znaczenie relacji z ojcem dla kształtowania obrazu Boga.
– ks. Przemysław Krawiec SAC
Vitz stawia nową tezę o psychologicznych początkach ateizmu. Badając życie wielu słynnych ateistów, od starych: Nietzschego, Sartre'a i Freuda do nowych: Hitchensa, Dawkinsa i Denneta, Vitz odkrywa zaskakujący wspólny wzór: ateizm pojawia się u ludzi, których ojcowie są nieobecni. Natomiast wybitni obrońcy przekonań religijnych – w tym Blaise Pascal, John Henry Newman i Chesterton – zostali pobłogosławieni troskliwymi, kochającymi i troskliwymi ojcami. Prowokacyjna książka Vitza stawia ważne pytania dotyczące psychologii, wierzeń religijnych i znaczenia ojców.
– Christopher Kaczor, autor „Siedem wielkich mitów o Kościele katolickim”
Po prostu, „Porzuceni przez ojca” Paula Vitza to książka, która powinna znaleźć się na krótkiej liście wszystkich tych, którzy chcą zrozumieć, w najgłębszych słowach, złe skutki niepowodzeń ojcostwa. Powinna funkcjonować jako księga wprowadzająca do badań we wszystkich dziedzinach badających naszą obecną, wysoce zsekularyzowaną kulturę, kulturę naznaczoną głęboko zarówno niewiarą, jak i wrogością wobec rodziny, a zwłaszcza ojcostwa.
– Benjamin Wiker, autor Architekci Kultury Śmierci
Stosując teorię Freuda przeciwko samemu ateizmowi, Paul Vitz udowodnił ponad wszelką wątpliwość, czego brakuje w świeckich opisach sekularyzacji: mianowicie rzeczywistych istot ludzkich.
– Mary Eberstadt, autorka „The Loser Letters” oraz „Adam i Ewa po pigułce”
Paul C. Vitz umiejętnie pokazuje obiektywne analogie między doświadczeniami rodzinnymi elokwentnych ateistów a ich wypowiedziami dotyczącymi Boga. Oczywiście, ponieważ nie ma „nic" bardziej osobistego niż Bóg — a także nasze przekonania i relacje z Bogiem — nasze zdolności do osobistej relacji mają ogromne znaczenie w kształtowaniu naszych boskich wierzeń. Wiemy jednak, że wszystko jest ze sobą powiązane. Ujmujący styl prof. Vitza sprawia, że sposób przedstawiania tych obiektywnych analogii jest szczególnie godny zapamiętania i przydatny do zrozumienia niewiary i nas samych.
– dr Paul de Vries, przewodniczący NY Divinity School
Powody wiary w Boga i niewiary są złożone, różnorodne i gorąco dyskutowane. Paul Vitz wnosi wiele do obecnej debaty, przedstawiając eleganckie i całkowicie wiarygodne wyjaśnienie przyczyn ateizmu, które stawia tradycyjną freudowską krytykę religii na głowie. Opierając się na biografiach znanych współczesnych ateistów, znajduje znaczące dowody na to, że negatywne doświadczenia z dzieciństwa dotyczące ojca mogą poważnie zagrozić zdolności do wiary w Boga. Niezależnie od przekonań, w tej dobrze napisanej i dobrze zbadanej książce jest wiele do przemyślenia.
– dr Eric L. Johnson, dyrektor Towarzystwa Psychologii Chrześcijańskiej
W jaki sposób chrześcijanie mają się odnieść do wyzwań światopoglądowych i zjawisk społeczno-kulturowych XXI wieku? Jak bardzo mogą uaktualnić swoje poglądy o nowe trendy? Czy Kościół powinien iść z duchem czasu? I czy współczesny człowiek cywilizacji zachodniej odnajdzie w nauce Jezusa coś atrakcyjnego? Dziś, ponad dwadzieścia wieków od nauczania Jezusa Chrystusa, wciąż towarzyszą nam Jego słowa, że chrześcijanie nie są z tego świata (J 17, 14–16). Jednocześnie jako posłani na ten świat pracują tu, zakładają rodziny i nawiązują relacje. Jak pogodzić te dwie rzeczywistości? Seria „XX Pierwszy” oferuje Czytelnikowi wyważone, dogłębne analizy i omówienia charakterystycznych dla XXI wieku prądów myślowych; czyni to z perspektywy chrześcijańskiej, czyli nauczania Biblii i Tradycji. Publikacje te dotyczą zarówno ogólnych zagadnień, na przykład poglądów filozoficznych, jak i konkretnej problematyki, między innymi rozwodów, homoseksualizmu, aborcji. Czytelnik znajdzie w nich rzetelną wiedzę: charakterystykę omawianych kwestii, skalę zjawisk, ich wpływ na codzienne życie oraz, co najważniejsze, pozna proponowaną odpowiedź na powyższe pytania zgodną z nauczaniem Chrystusa, który we wciąż zmieniającym się świecie niezmiennie pozostaje Pierwszy.
