Obowiązki względem rodziców, starszych i przodków

Redakcja Contra Gentiles

W różnych kulturach na przestrzeni dziejów wskazywano na konieczność właściwego stosunku do rodziców, starszych i przodków.

 

Starożytne Indie

W staroindyjskim traktacie o zacności ‒ ojca porównuje się z Panem Stworzeń, a matkę z ziemią i nakazuje się posłuszeństwo względem nich:

Pana Stworzeń [obrazem] ojciec, matka znów jest [obrazem] ziemi […] dla tego, kto [im zadość czynić] nie próbuje, jałowe są wszystkie dzieła. […] Oto zacność oczywista i najwyższa (Manusmryti, czyli traktat o zacności).

Według tego samego traktatu ważni są też dzieci, starcy, słabi i chorzy:

Dziecko, starzec, słaby, chory są [tak ważni, jakby byli] przestworzy rządcami (Manusmryti, czyli traktat o zacności).

 

Babilonia

Na liście grzechów babilońskich tabliczek z zaklęciami czytamy:

„[…] pogardzał ojcem i matką?” (Lista grzechów).

 

Starożytny Egipt

W starożytnym Egipcie było jasne, że należy pomagać swemu ojcu oraz starcom:

Byłem laską u boku mego ojca […] wchodziłem i wychodziłem na jego żądanie (cyt. za: Encyclopedia of Religion and Ethics).

 

Pielęgnowałem starca, dałem mu swoją laskę” (cyt. za: Encyclopedia of Religion and Ethics).

Należy też pamiętać o przodkach:

Nie zabierałem ofiar składanych duchom zmarłych (cyt. za: Księga wychodzenia za dnia).

 

Kultura starohebrajska

Czci wobec rodziców i szacunek wobec starszych domaga się Bóg, którego wyznają Żydzi:

Czcij ojca twego i matkę twoją (Wj 20, 12).

 

Przed siwizną wstaniesz, będziesz szanował oblicze starca (Kpł 19, 32).

 

 

Starożytna Grecja

W starożytnej Grecji idea wspierania rodziców też nie była obca:

U człowieka […] należy cenić […] to, co ma w nim wyższy stopień doskonałości. A co to jest w nim takiego? To, że […] jest podporą swoich rodziców (Epiktet, Diatryby).

 

Indianie Ameryki Północnej

Jak donosili siedemnastowieczni misjonarze mający kontakt z Indianami:

Widać, że troszczą się […] o starców (Indianie z Ameryki Północnej).

 

Starożytne Chiny

W starożytnych Chinach spotykamy podobne podejście:

 Kto bacznie odda swym rodzicom ostatnie posługi i ofiarą uczci najdalszych swych przodków, temu lud podległy szczodrze cnotą odpłaci (Konfucjusz, Dialogi konfucjańskie).

Redakcja Contra Gentiles

Nota bibliograficzna:

Cytaty pochodzą z książki Cliveʼa Staplesa Lewisa, Koniec człowieczeństwa, tłum. Magda Sobolewska, Wyd. Esprit, Kraków 2013, s. 108‒109.Cytaty z Biblii pochodzą z Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003. Pozostałe źródła:

 

Barwik Mirosław, Księga wychodzenia za dnia. Tajemnice egipskiej Księgi Umarłych, Warszawa 2009.

Konfucjusz, Dialogi konfucjańskie, tłum. Krystyna Czyżewska-Madajewicz, Mieczysław Jerzy Künstler, Zdzisław Tłumski; Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976.

Encyclopedia of Religion and Ethics. red. James Hastings,  1908‒1927.

Epiktet, Diatryby, tłum. Leon Jachimowicz, PWN, Warszawa 1961.

Indianie z Ameryki Północnej; o. Paul Le Jeune, Relation des Jesuites de 1637.

Lista grzechów z tabliczek z zaklęciami, w: Encyclopedia of Religion and Ethics.

Manusmryti, czyli traktat o zacności, wstępem, przedmową, przypisami i słowniczkiem opatrzył Maria Krzysztof Byrski, PIW, Warszawa 1985.